4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında Düzenlenen İşyerinde Denkleştirme Dönemi Hakkında Bilgi Notu
4857 sayılı İş Kanunu, denkleştirme dönemine ilişkin 2 aylık üst sınırı belirlemiş fakat herhangi bir asgari süre belirtmemiştir. Bu sebeple 2 aylık haftalık ortalama çalışma süresinin 45 saat olması halinde denkleştirme dönemi uygulanabilmektedir. Örneğin, işveren bir hafta içinde yetiştirilmesi gereken bir siparişi tamamlayabilmek için işçileri birinci haftada 66 saat, ikinci haftada 24 saat yani, 7,5 saat çalışma düzeninde üç günden biraz fazla çalıştırıp kalan süreyi de boş zaman vererek iki haftalık bir denkleştirme döneminin öngörülebilmesini kanunda engelleyen bir düzenleme bulunmamaktadır. Yoğunlaştırılmış iş haftası ile azaltılmış iş haftalarının ya da işçilere tanınacak boş zamanın denkleştirme dönemine dağıtılması konusunda Kanunda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla, bu durum tamamen ihtiyaca göre belirlenecektir.
Bunun yanında, denkleştirme dönemi bakımından kanun koyucu yılda bir ya da birkaç defa yapılabilir şeklinde bir sınırlama da getirmemektedir, dolayısıyla denkleştirme uygulanan bir işyerinde işveren bu dönemin bitmesinin hemen ardından, işçilerle tekrar anlaşarak yeni bir denkleştirme dönemi uygulamasına da geçebilir.
İşveren denkleştirme çalışmasını uygulayabilmek için işçinin muvafakatini almak zorundadır. 4857 sayılı Kanunda denkleştirme çalışmasının uygulanması için işveren ve işçi arasında yapılacak anlaşmanın ne şekilde olacağı belirlenmiş değildir. Ancak ispat vasıtası olması açısından anlaşmanın yazılı olmasında fayda vardır. Ayrıca İş Kanunu’na ilişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nde de, çalışma süresinin işyerinde haftanın çalışılan günlerine günde 11 saati aşmamak koşuluyla farklı dağıtılabileceği, bunun için tarafların yazılı anlaşması gerekli olduğu belirtilmektedir (Madde 5). Bir işyerinde haftada 6 gün çalışılıyorsa işçilerin haftalık çalışma süresinin en çok (11×6) 66 saat, 5 gün çalışıyorsa en çok (11×5) 55 saat olabileceğini de belirtmekte fayda vardır. Öte yandan, haftalık çalışma süresi eşit olmayan şekilde iş günlerine bölünürken günlük çalışma süresi hiçbir şekilde 11 saati aşamaz (İş K. 63/2). Bu süre gece çalışmalarında 7.5 saattir.
Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik kapsamında günlük 7.5 saatten fazla çalışılamayacak işlerde denkleştirme çalışma dönemi uygulanamaz. İş yerinde işçinin yaptığı işin aşağıda belirttiğimiz linkte bulunan işlerden olması halinde bu işçi için denkleştirme dönemi uygulamak mümkün olmamaktadır. 28.09.2018
http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18588&MevzuatIliski=0
Saygılarımızla,
ATLI HUKUK
Av. V. ALPER ATLI